Redakcja Rebelya Europejska Karta Samorządu Lokalnego jest dokumentem Rady Europy, regulującym status samorządów lokalnych w relacji do władz danego państwa, a także w relacji do władz innych państw i działających w nich samorządów. Została ona przyjęta została dnia 15 października 1985 r. w Strasburgu przez Stałą Konferencję Gmin i Regionów Europy przy Radzie Europy.
Jednym z celów Karty jest włączenie obywateli w tworzenie demokracji w miejscu ich zamieszkania. Wiąże się z tym obowiązek zasięgania opinii społeczności lokalnych we wszystkich sprawach ich dotyczących, np. w sprawie zmiany granic jednostek podziału administracyjnego, w którym działają wspólnoty lokalne. Karta zawiera katalog zasad ważnych dla prawidłowego funkcjonowania samorządu lokalnego. Podstawowe kompetencje społeczności lokalnych uregulowane muszą być w konstytucji lub w ustawach. Według Karty przy podziale zadań i kompetencji pomiędzy poszczególne szczeble administracji powinno się kierować zasadą subsydiarności, w jej myśl odpowiedzialność za sprawy publiczne powinny ponosić organy władzy znajdujące się najbliżej obywateli. Karta podkreśla również domniemanie kompetencji społeczności lokalnych. Nie wyklucza to możliwości przyznania społecznościom lokalnym uprawnień niezbędnych do realizacji specyficznych zadań. Karta zaleca, aby organom lokalnym pozostawić swobodę dostosowania sposób wykonywania zadań do warunków miejscowych, a do zakresu uprawnień społeczności lokalnych powinna być dostosowana wysokość ich własnych zasobów finansowych, pochodzących z podatków i opłat. Karta wprowadza również ograniczenia dotyczące możliwości przeprowadzania administracyjnej kontroli ich działania. Kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być dokonywana tylko w sposób oraz określony w konstytucji lub ustawie i powinna być sprawowana z zachowaniem proporcji między zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów. Kontrola taka może być sprawowana w oparciu o dwa kryteria: legalności i celowości działania.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego charakteryzowana jest jako wzorzec wartości, które kształtują istotę prawdziwego samorządu terytorialnego. Stanowi źródło harmonizacji prawodawstwa państw członkowskich w sprawach samorządu terytorialnego, a także jego jednostek. Jest zbiorem zasad, wspólnych dla demokratycznych państw Europy. Głównym zamierzeniem stworzenia Karty było opracowanie europejskiego standardu. Jej stosowanie wymaga wydania odpowiednich ustaw dotyczących samorządu. Jedną z podstawowych zasad prawa międzynarodowego jest obowiązek dotrzymywania zaciągniętych zobowiązań. Polska znajduje się w grupie nielicznych państw Europejskich, które w całości przyjęły postanowienia Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, ma ona zasadnicze znaczenie dla systemu finansowego w Polsce, ponadto jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego oraz ma pierwszeństwo przed ustawami. W celu sprawdzenia zgodności między Kartą a daną ustawą organy samorządu lokalnego mogą wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Europejska Karta Samorządu Lokalnego składa się z 18 artykułów, w których występują wewnętrzne jednostki redakcyjne. Karat składa się z następujących części: preambuły; części I (składającej się z 10 artykułów (art. 2-11) podzielonych na 30 ustępów; państwo, które ratyfikuje Kartę musi uznać za wiążące co najmniej 20 ustępów z tej części); części II (art. 12-14, zawarte są w niej przepisy związane głównie ze zobowiązaniami stron, wskazaniem społeczności, dla których Karta ma zastosowanie oraz obowiązków informacyjnych); części III (art. 15-18 dotyczącej procesów takich jak: ratyfikacja, wejście w życie oraz wypowiedzenie Karty, a także klauzuli terytorialnej i notyfikacji dokonywanej przez Sekretarza Głównego Rady Europy). W Karcie zawarte są postanowienia, które dotyczą: koncepcji samorządu lokalnego; głównych zasad działania samorządu lokalnego; ochrony granic społeczności lokalnych; ustalania wewnętrznych struktur oraz środków administracyjnych odpowiednio dostosowanych do realizowanych zadań; statusu przedstawicieli władz lokalnych w zakresie swobodnego wykonywania mandatu, ograniczenia nadzoru administracyjnego nad działalnością społeczności lokalnych; gwarantuje prawo współpracowania oraz zrzeszania się z innymi społecznościami lokalnymi w celu realizacji zadań, w tym również prawo do stowarzyszeń międzynarodowych i współpracy ze społecznościami innych państw; ochrony prawnej samorządu; zasad finansowania w myśl zasady samodzielności finansowej, w tym prawa do dysponowania własnymi środkami finansowymi dostosowanymi do charakteru i zakresu wykonywanych zadań. 3-5 czerwca 1997r. w Strasburgu została przyjęta na IV Sesji Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europejska Karta Samorządu Regionalnego. Bezpośrednio odwołuje się ona do Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego i podkreśla wzajemne uzupełnianie się obu aktów. 3
Europejska Karta Samorządu Lokalnego wywarła istotny wpływ na sytuację samorządu terytorialnego w ustroju państw członkowskich Rady Europy. Charakteryzowana jest jako wzorzec wartości, które kształtują istotę prawdziwego samorządu terytorialnego.
Bibliografia:
1.Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. z 1994 r. nr 124, poz. 607)
2.https://mfiles.pl/pl/index.php/Europejska_Karta_Samorz%C4%85du_Terytorialnego dostęp 17.04.2020r.
3.https://pl.wikipedia.org/wiki/Europejska_Karta_Samorz%C4%85du_Lokalnego#Uwaga_dotycz%C4%85ca_nazwy dostęp 17.04.2020r.
4.https://rm.coe.int/the-congress-booklet-european-charter-of-local-self-government-polish-/168098bc1a v dostęp 17.04.2020r.
